Co to znaczy być ojcem w Polsce?

Co mogą twierdzić mężczyźni, którzy wychowują dzieci w Polsce? Przede wszystkim istnieją możliwości skrócenia czasu pracy i otrzymania szeregu urlopów okolicznościowych przysługujących ojcu, zarówno przy narodzinach dziecka, jak i na wychowanie dziecka do 14 roku życia. Po drugie, rodzice, którzy mają dziecko poniżej 4 roku życia, są prawnie chronieni przed jednostronną (ze strony pracodawcy) zmianą godzin pracy lub czasową podróżą do nowego miejsca pracy.

Mężczyźni wychowujący dzieci w wieku poniżej 2 lat są uprawnieni do urlopu ojcowskiego (urlop ojcowski) do dwóch tygodni w roku (14 dni kalendarzowych i nie uzależniony od liczby dzieci w rodzinie i nie trwa, jeśli jakakolwiek jego część przypada w dni wolne od pracy: sobota, niedziela, święta itp.). Może być używany w dowolnym momencie w całości lub podzielony na dwie części po 7 dni każda.

Wakacje są wypłacane w wysokości 100% średnich miesięcznych zarobków pracownika. Jest fakultatywny, jest udzielany tylko na prośbę ojca i nie jest uzależniony od wykorzystania innych rodzajów urlopów związanych z dziećmi.

Pracodawca nie ma prawa odmówić przyznania urlopu, jeśli wniosek został złożony co najmniej 7 dni przed jego rozpoczęciem.

Ponadto rodzice adoptowanych dzieci mogą otrzymać urlop ojcowski. W takim przypadku 2 lata zaczynają się liczyć od daty ostatecznej decyzji o adopcji. Możesz jednak skorzystać z takiego urlopu tylko do ukończenia przez dziecko 7 lat (lub 10 lat, jeśli dziecko zdecydowało się na odroczenie obowiązku szkolnego).

Nowy ojciec ma również prawo do dwóch dni wolnego w związku z narodzinami dziecka. To prawo jest przewidziane przez prawo, więc pracodawca jest zobowiązany zapewnić dodatkowe dni wolne, zachowując wynagrodzenie pracownika.

Ojciec wychowujący dziecko ma prawa, które może dzielić z matką swojego dziecka. Należą do nich:

Ponadto takim mężczyznom zabrania się (bez ich zgody) skracania czasu pracy lub wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych, pracy na nocnych zmianach, stosowania wobec niego reżimu „przerywanych” godzin pracy oraz delegowania do wykonywania pracy poza głównym miejscem pracy.

Prawo do części urlopu macierzyńskiego

Wynosi od 20 do 37 tygodni i zależy od liczby dzieci urodzonych w tym samym czasie. Pierwsze 14 tygodni urlopu macierzyńskiego przeznaczone jest tylko dla matki. Resztą może jednak podzielić się z tatą. Innymi słowy, jeśli matka dziecka po wykorzystaniu co najmniej 14 tygodni takiego urlopu odmówi reszty, niewykorzystaną część może przejąć ojciec, który zaopiekuje się dzieckiem. W wyjątkowych przypadkach (np. matka jest chora i nie może zająć się dzieckiem lub jest w szpitalu) kobieta może odmówić urlopu macierzyńskiego już po 8 tygodniach jego stosowania.

Urlop rodzicielski

Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego ojcu dziecka przysługuje 32 tygodnie (jeśli urodziło się jedno dziecko) lub 36 tygodni (jeśli w tym samym czasie urodziło się dwoje lub więcej dzieci) urlopu rodzicielskiego. Przyznawany jest obojgu rodzicom lub (za ich zgodą) jednemu z nich i może być wykorzystany jednocześnie lub podzielony na maksymalnie cztery części. Należy zużyć przed końcem roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat

Jeśli urlop rodzicielski jest podzielony na kolejne okresy, to każda część musi wynosić co najmniej 8 tygodni. W przypadku narodzin jednego dziecka pierwsza część urlopu nie może być krótsza niż 6 tygodni.

Urlop rodzicielski jest przyznawany na podstawie pisemnego wniosku pracownika złożonego nie później niż 21 dni przed rozpoczęciem jego wykorzystania.

Wyjazd w związku z wychowaniem dziecka

Pracownik, który przepracował co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu do 36 miesięcy w związku z wychowaniem dziecka. Można z niego korzystać tylko do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat i można go podzielić na maksymalnie 5 części.

Warto zauważyć, że każdy rodzic (zarówno ojciec, jak i matka) musi wykorzystać co najmniej jeden miesiąc takiego urlopu. Nie można przenieść tego okresu na partnera.

Pamiętaj, że wykorzystanie nawet części tego urlopu (dowolnej długości) skraca maksymalny okres dozwolony dla drugiego rodzica. Na przykład, jeśli ojciec spędził 2 miesiące na urlopie na wychowanie dziecka, matka będzie mogła z niego korzystać przez maksymalnie 34 miesiące.

Skrócenie godzin pracy

Pracownik, który ma prawo do urlopu w związku z wychowaniem dziecka, może również ubiegać się o krótszy dzień pracy. Można z niego korzystać przez cały okres, w którym przysługuje taki urlop. Możesz jednak „skrócić” dzień roboczy maksymalnie o 50%.

Odpowiedni wniosek należy złożyć u pracodawcy nie później niż 21 dni przed pożądanym rozpoczęciem pracy w niepełnym wymiarze godzin.

Weekendy na wychowywanie dziecka do 14 roku życia

W ciągu roku kalendarzowego rodzice mają również prawo do 2 dni wolnych (16 godzin pracy) na wychowanie dziecka. Są przyznawane, jeśli są dzieci poniżej 14 roku życia. Jest to jednak prawo, a nie obowiązek, więc rodzice według własnego uznania decydują się wykorzystać te dodatkowe dni wolne w całości, częściowo lub wcale. Należy pamiętać, że mini-wakacje są wspólne dla rodziców i nie zależą od liczby dzieci w rodzinie. Jeśli tata wykorzystuje 1 dzień, mama może również wykorzystać maksymalnie 1 dzień.

Uwaga! Pracownicy zatrudnieni w niepełnym wymiarze godzin mają prawo do 16 godzin (nie 2 dni) urlopu.

Ważne, aby pełna kwota wynagrodzenia pracownika była przechowywana w weekend w celu wychowania dziecka.

Zakaz pracy w godzinach nadliczbowych, zmiany nocne i system przerywanych godzin pracy

Pracodawca nie ma prawa zobowiązywać rodziców do pracy w godzinach nadliczbowych, w nocy, wyjazdów poza stałe miejsce pracy ani stosować systemu przerywanych godzin pracy, jeśli wychowują dziecko poniżej 4 roku życia.

Uwaga! Jeśli oboje rodzice (lub opiekunowie) dziecka pracują, tylko jeden z nich może korzystać z określonych praw.

Inne prawa ojców

W wyjątkowych okolicznościach (na przykład po śmierci matki) ojcowie mogą również ubiegać się o pomoc dla rodziców objętych programem „Mama 4+”.

Dotyczy osób, które urodziły, wychowały lub wychowały co najmniej czworo dzieci. W ramach programu rząd zapewnia niezbędne środki utrzymania tym, którzy porzucili pracę, aby wychowywać dzieci lub pracowali za mało i nie nabyli prawa do minimalnej emerytury.